Әйелдердегі зәр шығару жүйесінің қабыну аурулары көп өріс алған проблема болып табылады. Олар ауыру мен зәр шығарудың бұзылуынан байқалады. Цистит – қуық, пиелонефрит бүйрек аймағындағы қабынуды білдіреді. Бұл аурулар көп жағдайда бір мезгілде дамиды. Оларға тікелей байланыс тән. Көп жағдайларда бүйректің қабынуының алдында цистит болады.
Себептері қандай?
Цистит пен пиелонефрит зәр шығару жүйесі мүшелерінің анатомиялық ерекшеліктеріне байланысты әйелдерде жиі анықталады. Әйелдерде несеп жолы қысқа, сондықтан инфекция онда қалып қоймайды да, қуық пен бүйрекке орын ауыстырады.
Қабыну процесінің негізгі себебі бактериялардың зәр шығару жүйесіне енуі болып табылады. Қоздырғыш түріне байланысты цистит:
- Ерекше – аурулар гонорея, уреаплазмоз және микоплазмоз, трихомониаз, хламидиоз аясында дамиды;
- Ерекше емес – патологиялық процестің себебі қуықтың энтерококктармен және ішек таяқшасымен, стафилококктармен және стрептококктармен зақымдануы болады.
Пиелонефрит ерекше емес ауру болып табылады. Мына жағдайларда қуық пен бүйректің қабыну қаупі артады:
- зәр шығару жүйесі ағзаларының туа біткен ақаулары;
- жеке гигиена ережелерін сақтамау;
- үнемі стресс жағдайында болу;
- жыныстық серіктестің жиі өзгеруі;
- кейбір эндокриндік патологиялардың бар болуы;
- климакс кезеңі;
- жүктілік;
- қатты салқындау;
- ағзаның әлсіз қорғану күштері.
Инфекциялар мына түрде болады:
- Жедел түрде – ауруға айқын симптоматика тән, оның ұзақтығы 2 аптаға дейінгі уақытты құрайды;
- Созылмалы түрде - белгілері аз байқалады, аурудың ұзақтығы бірнеше аптадан басталады.
Бастапқы кезеңде инфекцияның жедел түрі дене температурасының жоғарылауынан, зәр шығару функциясының айқын бұзылуынан байқалады (шаншып ауыру және ауыру, зәр шығарудың жиілеуі). Созылмалы цистит, пиелонефрит аяқталмаған емделу кезінде немесе емделу болмаған жағдайда дамиды.
Цистит және пиелонефрит симптомдары
Бір қарағанда, бүйрек пен қуықтың қабыну белгілері ұқсас. Дәрігерлер бірнеше айырмашылықтарды атап өтеді:
- Ауыруды оқшаулау. Цистит кезінде ауыру басым көпшілігінде шат үсті аймағында туындайды, әйелде жыныстық қатынас кезінде, пиелонефрит кезінде – сегіз көз аймағында ыңғайсыздық байқалуы мүмкін.
- Зәр анализінің көрсеткіштері. Пиелонефрит кезінде ақуыздың бар болуы және лейкоциттер деңгейінің жоғарылауы анықталады, цистит кезінде ақуыз болмайды.
- Зәр мөлшері. Қуық қабынған кезде зәр кішкене бөліктермен, көбінесе тамшылап шығады. Пиелонефрит кезінде зәр мөлшерінің азаюы айқын байқалмайды.
Екі ауру да жалпы хал-жайдың нашарлауымен, жедел түрде жоғары дене температурасымен бірге жүреді. Тағы бір айырмашылық, пиелонефрит кезінде жалпы жағдайдың нашарлауы айтарлықтай күшті байқалады. Науқастар қатты ұйқышылдықты немесе ұйқысыздықты сезінеді, тынышсыз жағдай және шамадан тыс тершеңдік байқалады.
Емделу болмаған немесе толық емделмеген жағдайда зәр шығару жүйесінің қабыну аурулары ауыр асқынулардың себебі болады, олардың ішінде зақымдалған тіндердің іріңдеуі болады. Цистит кезінде ішкі жыныс мүшелеріне зақым келуі мүмкін. Пиелонефрит бүйрек жеткіліксіздігіне әкеледі.
Цистит пен пиелонефриттің On Clinic Алматыдағы диагностикасы
Диагноздарды теріске шығару немесе растау мақсатында диагностикалық емшаралар кешені жүргізіледі:
- Анамнезді жинау және талдау;
- • Әйелді гинекологиялық орындықта тексеру. Сыртқы жыныс мүшелерінің қызаруы, ісінуі анықталуы мүмкін, бұл олардың бір мезгілде зақымдануын білдіреді;
- • ИФА және ПЦР әдістерімен зерттеу. Анализдар аурудың қоздырғышын анықтауға көмектеседі.
Қажет болғанда ультрадыбыстық зерттеу жүргізіледі. Бұл жатырдың, өсінділердің патологиялық процеске қатыстырылуын анықтауға көмектеседі.
Цистит пен пиелонефрит қаупін азайтуға алдын алу көмектеседі. Бұл салауатты өмір салтын ұстанудан және үнемі дәрігерге барудан тұрады. Несеп-жыныс жүйесінің көптеген аурулары бастапқы кезеңде симптомсыз өтеді. Оларды ерте анықтау және дер кезінде емдеу үшін гинекологқа әр 6 ай сайын бару ұсынылады.
